KİTAP 14 # YAŞLI ADAM VE DENİZ - ERNEST HEMINGWAY

YAŞLI ADAM VE DENİZ

/THE OLD MAN AND THE SEA

Ernest Hemingway

Çeviri: Orhan Azizoğlu

Bilgi Yayınevi

20.Basım 2010

132 sayfa

    Nobel Ödüllü Ernest Hemingway'i ilk olarak konusunu İspanya İç Savaşı'ndan alan kitabı  Çanlar Kimin İçin Çalıyor ile tanımış ve kendisine hayran olmuştum.Kendisi uzun yıllar yaşadığı ve gazetecilik yaptığı bu ülkeye vefa borcunu İspanya İç Savaşı'nda Cumhuriyetçilerin sesini duyurmak amacıyla yazdığı bu eseri ile ödemişti her ne kadar eser tamamlandığında Madrid çoktan düşmüş olsa da.

    Pablo Picasso gibi Ernest Hemingway'in de bu mücadeleci, toplum için üretme, toplum için sanat anlayışını fazlasıyla takdire şayan görüyorum.Burada Pablo Picasso'ya değinmemin nedeni ikisinin de aynı dönemde insanlığa, topluma; bilhassa aynı konularda, aynı haksızlıklarda direnme gücü aşılamaları. Bu tarz sanatçılar; hangi halktan olursa olsun önemsemeden salt toplum için güçlülerle göğüs göğüse vuruşan sanatçılar malesef günümüzde pek kalmadı, belki o zamanlar da bir avuçtular ama sesleri bu kadar medya araçları ellerinin altında olmamasına rağmen şimdikinden fazla çıkıyordu.Bu da bizlerin ayıbı olsun.Her neyse konuyu dağıtmayayım en iyisi.

    Yıllar sonra kendisine hayranlığımı daha da pekiştiren şey, Ernest Hemingway'ın yazmaya düşkün bir insan oluşunu gerçek anlamda keşfetmem oldu.Keşfedişim ise acı bir gerçeği öğrenmemle vuku buldu.Bütün kitapları, gezip gördüğü ve tanık olduğu olayların ışığında ortaya çıkan Hemingway, yaşlandığında ve sağlığı bozulduğunda artık tüm bu imkanlardan yoksundu ve yazmayı bırakmıştı, bu ise onu derinden sarsmış ve sonu gelmeyen bir mutsuzluğa hapsolmasına neden olmuştu.İşte bu kadar yazmaya aşık bir insan olan Ernest Hemingway özgür kalmak için bu mutsuzluğundan kurtulmak için malesef acı bir tercih yaptı: İntihar etti.

Keşke etmeseydi diyorum ama ne fayda, onun yazmaya olan aşkı o kadar fazlaydı ki bizim için elim görünen durum onun için mutluluğun tek yoluydu belki de.

      Yaşlı Adam ve Deniz kitabı benim uzun zamandır okumak istediğim ve fırsat bu fırsat diyip kitap okuma şenliğinde Ödüllü Kitaplar kategorisi dahilinde okuduğum ilk kitap oldu.Çok iyi bir başlangıç yaptığımı düşünüyorum bu kitapla.O kadar güzel, dingin ve huzur verici bir kitaptı ki okuma şevkimi fazlasıyla yerine getirdi.

     

     Yaşlı bir Kübalı balıkçının okyanusun ortasında dev balıklara karşı tek başına verdiği bir savaş var kitapta. Gerçek bir onurlu  mücadele, talihsizliğin zincirini kırma azmi o kadar yoğun ki, bu azimden etkilenmemek mümkün değil. Balıkçı olan iyiniyetli yaşlı adamın düşünceleri, insanlığı da o kadar naif ve ince ki işte tüm bunlar kitap boyunca bir huşu ile dolmama, bu insana daha da sevgi beslememe neden oldu. Avladığı balıklara bile merhamet besleyen, balıkçı olmasına rağmen balık tutmasını bile sorgulayan bir insan var bu kitapta karşımızda, talihsizliği buna rağmen arkasını bırakmayan bir insan.Tüm talihsizliğine rağmen ise pes etmeyişi, gücünün son haddine kadar koca okyanusta tek başına verdiği mücadele ve Ernest Hemingway'in bu mücadeleyi satırlara, sade ama kınından çıkmış bir kılıç gibi keskince saplayarak işlemesi kitabın vuruculuğunun altında yatan asıl nedenler. 

    Kitapta geçen ihtiyar balıkçının monologlarından alıntılar ise ihtiyarın tüm bu iyiniyetini, azmini , cesur mücadelesini en güzel şekilde ortaya koyuyor:

''Balık'' diye söylendi. ''Seni seviyorum, sana saygı duyuyorum. Ama bilmiş ol ki gün bitmeden seni öldüreceğim.''

''...Gücümü idareli kullanmak zorundayım...Allahım onun bu kadar büyük olacağını hiç beklemiyordum.Olsun onu yine haklarım.'' diye mırıldandı. 

''Ne kadar büyük ve kuvvetli olursa olsun.'' Aklından da, ''Bu haksızlık olacak ya'' diye geçiriyordu. ''Ama ona bir insanoğlunun neler yapabileceğini, nelere katlanabileceğini göstereceğim.Oğlana ben bir garip ihtiyarım, demiştim.Şimdi bunu kanıtlamanın zamanı geldi.''

''İnsan yenilmek için yaratılmadı'' dedi dokunaklı bir sesle; ''Ademoğlu mahvolur ama yenilmez.''

''Hem bu hatırı sayılır bir günahtır bence.Aklına günahı getirmenin sırası mı şimdi?Günahı anmadan düşünecek bunca dert var.Hem ben ondan bir şey anlamam ki.

Günahın ne olduğunu anlamam, ona pek inanmam da.Belki balık tutmak da günahtır.Geçimimi sağlamak, başkalarını doyurmak için yaptığım halde bu işin günah olduğunu sanıyorum.Ama o zaman her şey günah sayılırdı.Günahı münahı düşünmenin sırası değil şimdi.Bunun İçin çok geç kaldık, hem millet bununla doyuruyor karnını.Başkası düşünsün, bir ben mi kaldım aklını yoracak? Balık nasıl balık olarak yaratılıyorsa, sen de  balıkçı olmak için yaratılmışsın...''

    Son olarak kitabın iki adet filmi de mevcut, filmlerin birinde başrolü Anthony Quinn oynamakta, bu yüzden kaçırılmaması gereken  bir film olduğunu düşünüyorum.Kitabı okumak isteyenlerin filme de bir göz atmalarında fayda olduğunu da eklemek istiyorum.Ayrıca  bu hususta beni bilgilendiren kişiye teşekkürlerimi sunuyorum.
Herkese keyifli okumalar dilerim.

1953 yılında Ernest Hemingway'e Pulitzer Ödülünü kazandıran 'Yaşlı Adam ve Deniz' , 

Yaz Okuma Şenliğinde;  Herhangi bir edebiyat ödülü kazanmış kitap kategorisinde bana da 10 puan kazandırdı :)